De magie van samen een kaarsje aansteken

Eigenlijk hadden zij de stille wens gehad om er tegelijkertijd uit te stappen, zo werd het aan mij kenbaar gemaakt. Vaak loopt het leven echter anders en zul je de wensen moeten aanpassen.

Het is exact 09.00 uur als de telefoon gaat, in mijn schermpje licht de naam op van een echtpaar, waarmee ik enkele jaren daarvoor een aangenaam gesprek had gehad. Ik wist direct wie het waren en herinnerde mij hun wensen en hun prachtige appartement, vol met Afrikaanse olifantjes.

Zij waren bereisd en waren, bleek bij het gesprek, de tel kwijt geraakt over hoeveel landen ze hadden bezocht. Afrika had hen het meest gepakt, zij voelden zich daar thuis en vlogen, toen zij nog beiden fit waren, om het jaar naar Kaapstad. Prachtige verhalen vertelden zij mij over hun belevenissen en over de rituelen die zij hadden gezien in de binnenlanden van Afrika.

Wij kwamen onder andere te spreken over het feit dat een begrafenis daar niet enkele uren duurt, maar soms wel dagen kan doorgaan. Het leven van de overledene wordt dan uitbundig gevierd, met alle gebruiken en gewoonten van dien. Ze vertelden over families die zich voor de rouw donker kleden, meestal met purperen sjaals en sluiers voor de vrouwen en een vest voor de mannen. Maar dit was toch iets wat zij niet wensten, “Wij vinden het wel mooi, als er een ritueel is met kaarsen”, had mevrouw gezegd.

Ik had hen al vaker bij een afscheid mogen spreken en mijnheer had zelf recentelijk nog prachtig gesproken toen zijn beste vriend het aardse had verlaten. Het echtpaar had echt indruk op mij gemaakt. Nu hoorde ik de stem van mevrouw uit mijn telefoon komen, gebroken, maar toch zelfverzekerd. “Een uur geleden is mijn man overleden, de dokter is al geweest en ik wil je vragen naar mij toe te komen.” Kort daarna zaten wij samen aan tafel en vertelde zij wat er gebeurd was. Het was een ongeval in huis geweest, met een defecte lamp en een keukentrapje. Je kunt je dat dan levendig voorstellen en hoopt dat zoiets je bespaard gaat blijven.

Mevrouw voelde zich, ondanks de wervelwind van emoties, sterk en wilde graag de laatste wensen-papieren doornemen en al wat definitieve keuzes maken. Zij wees met haar wijsvinger naar het stukje over de rituelen en samen bespraken wij de mogelijkheden. Enige tijd later hadden wij het rond; verbinding creëren door middel van het aansteken van kaarsen. De kleinkinderen zouden hier dan de belangrijkste rol in mogen spelen. Ik zou de kleinkinderen verzoeken naar voren te komen en dan zouden zij, op verzoek van hun oma, eerst iets vertellen over de relatie die ze met opa hadden gehad.

Nadien bleken de kleinkinderen begenadigde schrijvers, wellicht hadden ze ook wat hulp gehad, want bij elke speech werd het muisstil. Ik zag bij diverse gasten hun emotie. Ik denk dat veel mensen zich in de verhalen konden verplaatsen. Na elke speech werd een kaars ontstoken.

Toen alle kaarsen de ruimte verlichtten en iedereen weer plaats had genomen was er een serene stilte van zo’n twee minuten. Geheel volgens afspraak stond mevrouw op en liep zelfverzekerd naar de microfoon. Een korte speech volgde en nadat zij een laatste knikje en handzoen naar haar man in de kist had gegeven, liep ze statig naar de uitgang. De vlammetjes van de kaarsen wiegden heen en weer toen de deur voor haar werd opengedaan. De gehoopte magie van de kaarsen was uitgekomen, je voelde de gegroeide verbondenheid, mensen pakten elkaar beet en volgden in stilte.